Elektrik Yükleri ve Elektriklenme Konu Anlatımı 8.Sınıf

Elektrik Yükleri ve Elektriklenme Konu Anlatımı 8.Sınıf fen bilimleri dersinde sorumlu olduğunuz konulardandır. Elektrik Yükleri ve Elektriklenme Konu Anlatımı soruları daha kolay bir şekilde çözebilmeniz için size yardımcı olacak. Elektrik Yükleri ve Elektriklenme Konu Anlatımını bu yazımızda anlatıyoruz. Elektrik Yükleri ve Elektriklenme ile ilgili bilmemiz gereken konu içeriğini şu şekilde sıralayabiliriz:

Elektrik Yükleri

Doğada pozitif ve negatif olmak üzere iki cins elektrik yükü vardır. Atomların çekirdeğinde bulunan protonlar, pozitif; çekirdeğin etrafında bulunan elektronlar ise negatif yüklüdür.

 

NOT
Negatif ve pozitif yük sayısı eşit olan atomlar, nötr, yani nötr atomlar olarak kabul edilir. Eğer nötr bir elektron alırsa negatif yüklü, elektron kaybederse pozitif yüklü olur.

Yüklü Cisimlerin Birbirleri ile Etkileşimleri

Yüklenmiş cisimler birbirleri ile itme ve çekme etkileşiminde bulunurlar. Aynı yüke sahip cisimler birbirlerini iterken, farklı yüklere sahip cisimler birbirlerini çekerler.

Örnek
Artı yük ile yüklenmiş bir cisim karşısına konulan artı yük ile yüklenmiş bir cismi iterken, eksi yük ile yüklenmiş bir cismi çeker. Aynı şekilde eksi yük ile yüklenmiş bir cisim eksi yük ile yüklenmiş diğer bir cismi iterken, artı yük ile yüklenmiş bir cismi çeker.

Ayrıca yükün cinsi ne olursa olsun, yüklü cisimler nötr cisimlere yaklaştırıldığında, nötr cisim üzerindeki yük dizilimi değişir ve yüklü cisim nötr cismi zayıf da olsa çeker.

Elektriklenme

Cisimlerin sahip oldukları toplam yük miktarı ve yüklerin madde içindeki dağılımı değişebilir. Cisimlerin yük miktarının ya da yük dağılımının değişmesi olayına elektriklenme denir.

Elektriklenme Örnekleri
Saçlarımızı tararken tarak tarafından çekilmesi, yün kazağımızı çıkarırken duyduğumuz çıtırtılar ve gördüğümüz ışıltılar, bazen arkadaşımıza dokunduğumuzda çarpılmamız günlük hayatımızda elektriklenmeye örneklerdir. Cisimler, yüklü bir cisme dokundurularak ya da etki ile elektriklenebilir.

Dokunma (Temas) ile Elektriklenme

Yüklü bir cisim, nötr bir cisme dokundurulduğunda, cisimlerin yük miktarına göre aralarında bir elektron alış verişi gerçekleşebilir. Birbirine dokunan cisimlerin elektrik yükünün değişmesi durumuna dokunma ya da temas ile elektriklenme denir. Bu tür elektriklenmede yük miktarı kalıcı olarak değişir.

  • Dokunma ile elektriklenmede birbirlerine dokundurulan iletken cisimlerin toplam pozitif yük sayısı toplam negatif yük sayısından fazlaysa, cisimler birbirlerinden ayrıldığında her iki iletken cisim de pozitif elektrik yükü ile yüklenir.
  • Eğer toplam negatif yük sayısı toplam pozitif yük sayısından fazlaysa, iletken cisimler birbirlerinden ayrıldığında her iki iletken cisim de negatif elektrik yükü ile yüklenir.
  • Birbirlerine dokundurulan iletken cisimlerin, toplam pozitif ve negatif yük sayıları eşit ise, iletken cisimler birbirlerinden ayrıldığında her ikisi de nötrdür.
Örnek
Ebonit çubuğu yün kumaşa sürttüğümüzde yün kumaştaki elektronların ebonit çubuğa geçişi ile çubuk negatif yükle yüklenirken yün kumaş pozitif yüklü olur.

Aynı şekilde, cam çubuk ipek kumaşa sürtüldüğünde camdaki elektronlar ipek kumaşa geçer. Bu şekilde cam çubuk pozitif, ipek kumaş ise negatif yükle yüklenir.

Etki (Tesir) ile Elektriklenme

Yüklü bir cisim, nötr bir cisme dokunmayacak kadar yaklaştırıldığında yüklü cismin nötr cismin yük dağılımını geçici olarak değiştirmesine etki ya da tesir ile elektriklenme denir.

Örneğin, pozitif yüklü bir cismi nötr bitişik iki cisme yaklaştıralım.

  • Yüklü cisim yaklaştırıldığı nötr cisimlerin üzerindeki yük dağılımını değiştirir.
  • Bu değişim yüklü cismin yüküne bağlı olarak değişir.
  • Yüklü cisim eksi yüklü ise nötr cisimlerdeki eksi yükler itilerek en uzak yerde toplanırlar.
  • Yük dağılımı ve yüklü cisim bu konumda iken birbirine bitişik iki cismi ayıralım.
  • Cisimler birbirlerinden ayrıldıktan sonra biri artı biri eksi yükü olur.
  • Artık yaklaştırılan yüklü cisim uzaklaştırılsa bile bu iki cisim artı ve eksi yüklü olarak kalır.

Sürtünme ile Elektriklenme

Sürtünme ile elektriklenmede cisimler yük alış verişini birbirlerine temas etme ile yani dokunma ile gerçekleştirir.

Sürtünme ile elektriklenmenin dokunma ile elektriklenmeden farkı ise cisimlerin sürtünme sırasında birbirine çok yaklaşması ve sürtünen cisimlerin elektron almaya ve vermeye potansiyeli olmasıdır.

Dokunma ile elektriklenmede yük akışı için en az bir cismin yüklü olması gerekirken burada iki cisim de başta nötr olabilir.

Fakat bu cisimler elektron almaya veya vermeye elverişli olduklarından elektron geçişi ile sürtünme sonrasında bir cisim artı yüklü diğer cisim ise eksi yüklü olur.

Sürtünme ile Elektriklenme Örnekleri
Plastik kaydıraklardan kayma ve yün kazak çıkarırken oluşan elektriklenme sürtünme ile elektriklenmeye verilecek diğer örneklerdir.

Elektriklenmenin Günlük Hayatta Kullanımları

Günlük hayatta elektriklenme gelişen teknolojinin de yardımıyla birçok alanda kullanılmaktadır.

Örneğin;

  • Fabrika bacalarından çıkan dumandaki toz ve küller elektriklenme sayesinde uzaklaştırılır.
  • Otomobil ve beyaz eşyaların boyanmasında da elektriklenme olayından yararlanılır.
  • Fotokopi makineleri ve lazer yazıcılarda, mürekkebin kâğıda yazılabilmesinde elektriklenme olayından yararlanılır.

Yorum yapın