Elektrik Enerjisinin Dönüşümü Konu Anlatımı 8.Sınıf fen bilimleri dersinde sorumlu olduğunuz konulardandır. Elektrik Enerjisinin Dönüşümü Konu Anlatımı soruları daha kolay bir şekilde çözebilmeniz için size yardımcı olacak. Elektrik Enerjisinin Dönüşümü Konu Anlatımını bu yazımızda anlatıyoruz. Elektrik Enerjisinin Dönüşümü ile ilgili bilmemiz gereken konu içeriğini şu şekilde sıralayabiliriz:
Elektrik Enerjisinin Isıya Dönüşmesi
Elektrik akımı iletken bir tel üzerinden geçerken telin direnci ile karşılaşır. Elektrik akımını oluşturan elektronlar iletken üzerinde hareket ederken iletkenin atom ve molekülleri ile etkileşerek enerjilerini aktarır. Bu sayede, atom ve moleküllerin titreşimleri artar ve ısı açığa çıkar. Bu şekilde elektrik enerjisi ısıya dönüşmüş olur.
Devrede açığa çıkan ısı enerjisi devreden geçen akım miktarına, akımın geçtiği süreye ve iletkenin direncine bağlıdır. Kullanılacak aletin amacına uygun olarak devrede kullanılacak iletken seçilir. Daha çok ısı enerjisinin çıkması gerekli olan aletlerde direnci büyük iletkenler tercih edilmelidir.
Sigorta
Elektrik enerjisinin ısıya dönüşmesi bazı tehlikelere de sebep olabilmektedir. Bu sebeple, hem kendimizi hem de elektrikle çalışan aletlerimizi korumak için sigorta kullanılmaktadır.
Bir elektrik devresinde bazı devre elemanlarının görevini yapmaması ya da devreye dışarıdan etki olduğunda, devreden geçen akım yükselebilir.
- Günlük hayatımızda akımın kesilmesi sigortanın atması olarak kullanılır. Devreye seri olarak bağlanan sigortalar, taşıyabilecekleri en yüksek akım miktarına (amper) göre sınıflandırılır.
- Kullanılacak sigorta devreden geçen akım miktarına göre seçilmelidir.
- Devreden geçmesi istenen akım miktarından çok daha büyük akımlara dayanan (devre akımını kesmeyen ) bir sigorta kullanıldığında, sigorta devreden istenilenden fazla akımın geçmesine izin vererek, kullanılan aletin zarar görmesine sebep olur.
Telli sigortalarda devreden yüksek akım geçtiğinde sigorta içerisinde kullanılan iletken tel eriyerek kopar ve bu şekilde devreden geçen akım kesilmiş olur.
Manyetik sigortalarda ise devreden yüksek akım geçtiğinde bakır tel sarılı olan demir parça mıknatıslanır ve karşısında yer alan metal parçayı çekerek devreden akım geçmesini engellemiş olur.
Elektrik Enerjisinin Işığa Dönüşmesi
Elektrik devresinde iletken üzerinden akımın geçmesi ile elektrik enerjisinin bir kısmı ısıya dönüşür. Açığa çıkan ısı enerjisi ile iletken tel ısınarak bir süre sonra akkor hâline gelir ve ışık yaymaya başlar. Bu şekilde elektrik enerjisi ışığa dönüşür.
Elektrik Enerjisinin Hareket Enerjisine Dönüşmesi
Elektrik motorları, elektrik enerjisini hareket enerjisine dönüştüren araçlardır. Bu araçlarda elektrik akımı ve manyetik alanın etkileşimi ile bir kuvvet oluşur. Bu kuvvetin etkisi ile de hareket oluşur. Elektrik motorları günlük yaşamda birçok yerde kullanılmaktadır.
Hareket Enerjisinin Elektrik Enerjisine Dönüşmesi
Elektrik motorlarına bezer, fakat elektrik motorlarında gerçekleşen olayların tersi ile bazı araçlar ile hareket enerjisinden elektrik enerjisi elde edilebilir.
Hareket enerjisinden elektrik enerjisi elde edebilmek için mıknatıslarla oluşturulmuş manyetik alan içerisinde iletken tel hareket ettirilir ve bu iletken tel üzerinde elektrik akımı oluşur.
Güç Santralleri
Elektrik enerjisi; güneş enerjisi, hareket enerjisi ve kimyasal enerji gibi enerji çeşitlerinden dönüştürülerek elde edilir.
Evlerde kullanılan küçük cihazlar için pil, güneş paneli veya jeneratör gibi araçlar kullanılarak bu dönüşüm sağlanabilir. Fakat, daha yaygın olarak kullandığımız şehir elektriği daha büyük sistemler tarafından üretilir.
Günlük yaşamda, şehirlerde kullandığımız elektrik enerjisi, elektrik santrallerinde üretilmektedir.
Elektrik santrallerinde, enerji türlerinin bazı işlemlerle birbirine dönüşümleri kullanılarak elektrik enerjisi üretilir. Bu santrallerden yaygın olarak kullanılanlar; termik santral, doğal gaz santrali, hidroelektrik santral, jeotermal santral, rüzgâr santrali ve nükleer santraldir.
Santralin türüne göre birbirine dönüşen enerji türleri ve dönüştürme işlemleri değişir.
Termik santrallerde ve doğal gaz santrallerinde üç enerji dönüşümü sonrasında elektrik enerjisi elde edilir.
Bu dönüşümler sırası ile şu şekildedir:
- İlk olarak kömür ya da gazın yanmasıyla kimyasal enerji ısıya dönüştürülür.
- Daha sonra, ısı ile açığa çıkan su buharı türbinleri döndürür ve ısı, hareket enerjisine dönüştürülür.
- Manyetik alan içerisinde türbinlerin dönmesi ile de hareket enerjisi elektrik enerjisine dönüştürülür.
Nükleer santrallerde de benzer bir yöntem kullanılır. Fakat farklı olarak burada elde edilen ısı, nükleer reaksiyonlardan açığa çıkar.
Hidroelektrik santrallerde belli bir potansiyel enerjiye sahip suyun, potansiyel enerjisi ilk olarak hareket enerjisine dönüştürülür. Daha sonra bir yerden belirli hızlarda hareket eden ya da düşen su, hareket enerjisini elektrik enerjisine dönüştüren türbinlere çarpar ve türbinleri döndürür. Bu şekilde elektrik enerjisi elde edilir.
Jeotermal enerji santrallerinde, yeraltında çıkan sıcak buharların türbinleri döndürmesi ile ilk olarak ısı enerjisi hareket enerjisine, daha sonra hareket enerjisi elektrik enerjisine dönüşür.
Rüzgâr santrallerinde rüzgârın etkisi ile dönen pervaneneler ile hareket enerjisi elektrik enerjisine dönüştürülür.
Enerji Tasarrufu
Günlük yaşamda kullandığımız hemen hemen her araç elektrik enerjisi ile çalışmaktadır. Bu sebeple elektrik enerjisi, kullanım sıklığından dolayı günümüzde vazgeçilmez bir enerjidir.
Ülkemizde elektrik enerjisi elde edebilmek için kurulan santrallerin çoğu doğal gaz ve kömür gibi sınırlı miktarda kaynağa sahip; bir başka deyişle, tükenen kaynaklardan elde edildiğinden dolayı elektrik enerjisinin gereksiz kullanımına dikkat etmek gerekir.
Günlük yaşamda kullanılan elektrik enerjisi bu kadar yüksek bir oranda olmasından dolayı, yapılabilecek tasarrufların kaynaklan daha verimli ve daha uzun süre kullanabilmeye etkisi olur.
- Gereksiz yere kullanılan fazla aydınlatmalara dikkat etmek.
- Daha az tüketim yapan aydınlatmaları tercih etmek.
- Çalışmayan elektrikli aletlerin fişinin prize takılı bırakmamak.
- İzlenmeyen televizyonların ya da monitörleri açık bırakmamak.
- Enerji tüketen ev eşyalarını az enerji tüketenlerden seçmek.